? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.58) "De: "Bunlar Allah?n nem?ti v? r?hm?ti say?sind?dir!" Qoy onlar buna sevinsinl?r. Bu ki, onlar?n y??d?qlar?ndan daha xeyirlidir" .
Allah?n nem?ti ad? alt?nda M?q?dd?s Quran, R?bbin ?z qullar?na b?x? etdiyi ?n ?z?m?tli nem?t n?z?rd? tutulur. R?hm?ti ad? alt?nda is? din v? iman, ibad?t v? Allaha b?sl?n?n m?h?bb?t v? h?m?inin Onu tan?maq t?s?vv?r edilir. Bunlara sevinm?k, fani d?nya nem?tl?rin?, ke??ri l?zz?tl?r? sevinm?kd?n daha yax??d?r, ??nki do?ru din insan? h?r iki h?yatda xo?b?xt edir v? b?t?n tez ?t?b ke??n v? yox olan yer z?vql?rind?n qat-qat ?st?nd?r.
F?vq?luca Allah Onun nem?tin? v? r?hm?tin? sevinm?yi ?mr etmi?dir, ??nki sevinc hissi insan? f?alla?d?r?r v? q?vv?tli edir v? onu F?vq?luca Allaha daha yax?? ??kr etm?y?, minn?tdarl?q bildirm?y? s?vq edir, g?c?n? ?oxald?r, onu bilik ?ld? etm?y? v? iman?n? art?rma?a y?n?ldir. Bel? sevinc t?rif?layiq hald?r v? d?ny?vi g?z?llikl?r v? nem?tl?rin do?urdu?u ?adyanal?qlardan f?rql?nir. Bel? ??nlikl?r m?z?mm?t olunma?a layiqdir v? buna g?r?, Qarunun q?bil?da?lar? ona demi?dil?r: "(Mal?na q?rr?l?nib) sevinm?. ??bh?siz ki, Allah (mal?na q?rr?l?nib) sevin?nl?ri sevm?z!.. Allah?n s?n? verdiyind?n ?z?n? axir?t qazan (mal?n? Allah yolunda s?rf et). D?nyadak? n?sibini d? unutma..." (Q?s?s, 28/76-77). El?il?rin t?limin? zidd olan ?z saxta bax??lar?na sevin?n g?nahkarlardan b?hs ed?r?k, F?vq?luca Allah buyurur:
"Pey??mb?rl?ri onlara a??q-a?kar m?c?z?l?r g?tirdikd? ?zl?rind? olan elm? sevindil?r, onlara (kafirl?r?) is? m?sx?r?y? qoyduqlar? ?zab yeti?di. (V? ya: pey??mb?rl?ri onlara a??q-a?kar m?c?z?l?rl? g?ldikl?ri zaman onlar ?z bilikl?rin? - batil ?qid? v? f?ls?f?l?rin?, ticar?td?n m?nf??t ?ld? ed? bilm?k bacar?qlar?na - q?rr?l?ndil?r. Kafirl?ri istehza etdikl?ri ?zab sard?)" (Mumin, 40/83).
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ?
(10.59) "De: "Allah?n siz? ruzi olaraq (g?yd?n) n? endirdiyini g?rd?n?zm? ki, onun bir qismini haram, bir qismini is? halal etdiniz?" De: "(Bunu dem?y?) Allah ?z? siz? izin verdi, yoxsa Allaha iftira yax?rs?n?z?"
F?vq?luca Allah insanlara halal edilmi? ?eyl?rin bir hiss?sini haram, haram edilmi?l?rin d? bir hiss?sini halal hesab etm?l?ri haqq?nda m??rikl?rin iddialar?n? t?kzib edir. Allah onlara m?rh?m?t g?st?r?r?k, bir ?ox heyvanlar?n ?tini yem?yi halal etmi?, onlar is? ?z ist?dikl?ri kimi onlar? halal v? haram edilmi?l?r? ay?rm??lar.
Ey Muh?mm?d! Onlar bu yaramaz iddialar?na g?r? q?nanma?a layiqdirl?r v? buna g?r? d? onlardan soru?: "Allahm? bunu siz? icaz? vermi?dir v? ya siz ?z?n?z Onun ad?ndan iftira uydurursunuz?" Yax?? b?llidir ki, Allah onlara bel? etm?y? icaz? verm?mi?di. Bu is? o dem?kdir ki, onlar yalan??d?rlar.
? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.60) "Allaha iftira yaxanlar?n Qiyam?t g?n? bar?sind?ki z?nl?ri n?d?n ibar?tdir? (Onlara ?zab verilm?y?c?yinimi g?man edirl?r?) Allah insanlara qar?? m?rh?m?tlidir, lakin onlar?n ?ks?riyy?ti (Allah?n nem?tl?rin? v? m?rh?m?tin?) ??k?r etm?z!"
Allah?n ad?ndan yalan uyduran g?nahkarlar Qiyam?t g?n? n? fikirl???c?kl?r? Onlar m?ruz qalacaqlar? i?k?nc?li c?za haqq?nda d???n?c?kl?r v? bununla ?laq?dar F?vq?luca Allah buyurur: "(Ey Pey??mb?r!) Qiyam?t g?n? Allaha qar?? yalan uydurub s?yl?y?nl?rin ?zl?rini qapqara g?r?rs?n. M?g?r t?k?bb?r g?st?r?nl?r ???n C?h?nn?md? yer yoxdur?! (?lb?tt? vard?r!)" (Zum?r, 39/60).
Allah insanlara b?y?k m?rh?m?t g?st?rir v? onlara bol-bol h?diyy?l?r b?x? edir, lakin insanlar?n ?ks?riyy?ti Ona ya layiqinc? ??kr etmir, ya da Onun nem?tl?rind?n istifad? ed?r?k g?nah i?l?r t?r?dir v? yaxud da Onun qullar?na nazil etdiyi nem?ti ?mumiyy?tl?, inkar edirl?r. ?nsanlar aras?nda ?z R?bbinin nem?tl?rini etiraf ed?n, Ona h?md ed?n, Onun b?x? etdiyi nem?tl?ri xeyirxah i?l?r ???n s?rf ed?n minn?tdar qullar h?qiq?t?n ?ox azd?r.
Bu ay?y? istinad ed?n ?slam aliml?ri t?sdiq edirl?r ki, b?t?n ?rzaq m?hsullar?, ?slam ??ri?ti il? haram edil?nl?rd?n ba?qa, halal hesab olunur, ??nki F?vq?luca Allah ?z?n?n s?xav?tl? nazil etdiyi nem?tl?rind?n b?zil?rini ?sass?z olaraq haram elan ed?n g?nahkarlar? q?nam??d?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ?????? ???? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.61) "S?n hans? bir i?d? olsan, Qurandan n? oxusan, siz n? i? g?rs?niz, ba-??n?z ona qar??ark?n Biz ?ahidiniz oluruq. N? yerd?, n? d? g?yd? z?rr? q?d?r bir ?ey R?bbind?n gizli qalmaz. Bundan daha ki?iyi v? daha b?y?y? yoxdur ki, a??q-ayd?n Kitabda olmas?n".
F?vq?luca bu ay?d? bildirir ki, Ona m?xluqlar?n?n b?t?n h?r?k?tl?ri oldu?u kimi m?lumdur. Ona onlar?n i?l?dikl?ri v? istirah?t etdikl?ri vaxt da b?llidir. Bu is? o dem?kdir ki, insan Allah?n onu daima m??ahid? etdiyini yadda saxlamal?d?r. ?nsan ?z d?ny?vi v? ya m?n?vi h?yat? ???n n? edirs?, M?q?dd?s Qurandan n? oxuyursa, hans? b?y?k v? ya ki?ik bir i?i g?r?rs?, F?vq?luca Allah onun bu t???bb?sl?rini ?vv?ld?n ax?ra q?d?r m??ahid? edir. Qoy insanlar bir i?? ba?lad?qlar? zaman Allah? xat?rlas?nlar v? h?r hans? i?i s?mimi v? s?yl? yerin? yetirsinl?r. Qoy onlar onlar? m??ahid? ed?n, onlar?n zahiri davran??? v? daxili al?mini bil?n F?vq?luca Allah?n q?z?bind?n ??kinsinl?r. Onun elmi v? bax??? g?yl?rd? v? yerd? olan b?t?n varl?qlar? ?hat? edir. O, h?tta ?n ki?ik z?rr?cikl?ri bel? m??ahid? edir v? b?t?n bunlar Qorunan L?vh?d? q?l?ml? yaz?lm??d?r.
Bu ay?d?, Allah?n tez-tez birlikd? xat?rlatd??? ?lahi q?d?rin iki t?rkib hiss?si yada sal?n?r. Bunlar - Allah?n b?t?n ba? ver?nl?r haqq?nda h?r?eyi?hat?ed?n elmi v? b?t?n ba? ver?nl?rin Qorunan L?vh?d? h?rt?r?fli v? b?t?n t?f?rr?at? il? yaz?lmas?d?r . Dig?r ox?ar bir ay?d? deyilir: "(Ey El?im!) M?g?r bilmirs?nmi ki, Allah g?yd? v? yerd? n? varsa (ham?s?n?) bilir? H?qiq?t?n, bu (L?vhi-m?hfuz deyil?n), bir Kitabdad?r. ??bh?siz ki, bu Allah ???n asand?r!" (H?cc, 22/70).
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ???? ? ? ?? ?
(10.62) "Bilin ki, Allah?n dostlar?n?n he? bir qorxusu yoxdur v? onlar q?m-q?ss? g?rm?zl?r".
(10.63) "O k?sl?r ki, iman g?tirmi? v? pis ?m?ll?rd?n ??kinmi?l?r -"
(10.64) "onlara d?nyada da, Axir?td? d? m?jd? vard?r. Allah?n s?zl?ri he? vaxt d?yi?m?z. Bu, b?y?k u?urdur!"
F?vq?luca ?z?n?n dostlar? v? sevimli qullar?, onlar?n t?qdir?layiq ?m?ll?ri, sif?tl?ri v? h?m?inin ??r?fli savablar? haqq?nda x?b?r verir. Onlar ir?lid? ba? ver? bil?c?k d?h??tl?rd?n v? qorxunc hadis?l?rd?n ehtiyat etm?li olmayacaq v? ke?mi?d? etdikl?ri ?m?ll?r? g?r? pe?man??l?q ??km?y?c?kl?r, ??nki onlar?n b?t?n ?m?ll?ri xeyirxah ?m?ll?r olmu?dur. ?g?r onlar n? qorxu, n? d? q?m-q?ss? bilm?sl?r, onda ?zl?rini t?hl?k?sizlikd? hiss ed?c?k, ?sil s?ad?t? qovu?acaq v? h?cmi ancaq F?vq?luca H?kmdara m?lum olan nem?tl?rd?n ?b?di z?vq alacaqlar.
Allah onlar?n x?susiyy?tl?rini sadalayaraq bildirir ki, onlar Allaha, Onun m?l?kl?rin?, Onun Kitablar?na, Onun el?il?rin?, Qiyam?t g?n?n?, xeyir v? ??rl? virg? olan Q?d?rin? iman g?tirmi?dil?r. Bununla yana?? is? onlar ?z dininin do?rulu?unu t?qval?l??a etiqad etm?kl?, onun h?kml?rini yerin? yetirm?kl? v? b?t?n haramlardan ??kinm?kl? t?sdiq etmi?l?r. Buradan ayd?n olur ki, h?r bir t?qval? iman sahibi F?vq?luca Allah?n dostu v? sevimlisidir. M?hz bel? dindarlar h?m bu d?nyada, h?m d? ?l?md?n sonra m?jd?y? layiq g?r?l?rl?r.
M?minl?r ???n bu d?nyada ya?ad?qlar? m?dd?t ?rzind? m?jd? ad-san sahibi olmaq, m?minl?rin s?mimi m?h?bb?tini qazanmaq, ?m?lisaleh yuxular g?rm?k, xeyirxah i?l?r g?r?nd? Allah?n m?rh?m?ti v? yard?m?na layiq olmaq, m?min ?xlaq? normalar?na riay?t etm?k v? pis xasiyy?td?n xilas olmaq dem?kdir. ?l?md?n sonrak? m?jd? is?, saleh insanlar h?yatla vidala?d?qlar? anda ilk d?f? e?id?c?kl?ri olacaqd?r. Bu bar?d? F?vq?luca Allah bel? buyurub: "??bh?siz: "R?bbimiz Allahd?r!" - dey?n, sonra da (s?z?nd?) d?z olan k?sl?r? (?l?m aya??nda) m?l?kl?r nazil olub (bel? dey?c?kl?r): "Qorxmay?n v? k?d?rl?nm?yin! Siz? v?d olunan C?nn?tl? sevinin! Biz d?nyada da, Axir?td? d? sizin dostlar?n?z?q. Orada (C?nn?td?) sizin ???n n?fsinizin ??kdiyi, ist?diyiniz h?r ?ey vard?r. Ba???layandan, R?hmed?nd?n (Allahdan) ruzi (ziyaf?t) olaraq!" (Fussil?t, 41/30-32). Sonra m?jd?ni q?bird? - onlara F?vq?luca R?bbin l?tf?nd?n v? ?b?di C?nn?t z?vq?nd?n x?b?r veril?n zaman e?id?c?kl?r. ?n kamil m?jd?ni is? onlar Qiyam?t g?n? C?nn?t ba?lar?na girdikl?ri v? ?zabl? c?zadan xilas olduqlar?n? e?itdikl?ri zaman alacaqlar.
Allah?n v?di - h?qiq?t v? l??volunmazd?r, ??nki Onun s?z? ?n do?rudur v? he? kim Onun yazd??? q?d?r? v? taley? m?qavim?t g?st?rm?y? qadir deyil. M?minl?r? g?ldikd? is?, onlar ?n b?y?k m?v?ff?qiyy?t ?ld? ed?c?kl?r, ??nki onlar h?r c?r pislikl?rd?n, xo?ag?lm?zlikl?rd?n xilas olacaq v? ?n m?q?dd?s arzular?na ?atacaqlar. Bu m?v?ff?qiyy?td?n ba?qa, dig?r ?sullarla m?v?ff?qiyy?t qazanmaq m?mk?n olmayacaq, ??nki ancaq imana v? t?qvaya sahib olanlar u?ura nail ola bil?c?kl?r.
Qeyd etm?k laz?md?r ki, h?m bu d?nya h?yat?nda v? h?m d? ?l?md?n sonra m??d? almaq haqq din v? t?qva sahibi olanlar?n ham?s?na n?sib olacaqd?r v? buna g?r? ??rh etdiyimiz ay?l?r geni? m?naya malikdir v? t?kc? ayr?-ayr? ??xsl?r? aid deyil.
? ? ?? ? ? ? ?? ? ? ? ?
(10.65) "(Ey Pey??mb?rim!) Onlar?n (kafirl?rin) s?zl?ri s?ni k?d?rl?ndirm?sin. Yenilm?z q?vv?t b?t?vl?kd? yaln?z Allaha m?xsusdur. O, E?id?ndir, Bil?ndir!"
Ey Muh?mm?d! Qoy s?ni t?hqir etm?y? v? dinin? b?htan atma?a c?hd g?st?r?n m??rikl?rin s?zl?ri k?d?rl?ndirm?sin, ??nki onlar?n s?zl?ri onlara ??r?f g?tirmir v? s?n? he? bir z?r?r vurmur. H?qiq?t?n, q?dr?t v? ?z?m?t b?t?vl?kd? Allaha m?xsusdur v? O, h?min m?ziyy?tl?ri ist?dikl?rin? verir v? ist?dikl?rini d? onlardan m?hrum edir.
F?vq?luca h?m?inin buyurub: "H?r k?s d?nyada izz?t-q?dr?t (??r?f-?an) ist?s?, (bilsin ki,) b?t?n izz?t-q?dr?t ancaq Allaha m?xsusdur. Pak s?z Ona t?r?f y?ks?l?r v? pak s?z? d? (Allah?n d?rgah?na) yax?? ?m?l qald?rar. Pis ?m?ll?r ed?nl?ri ?idd?tli bir ?zab g?zl?yir. Onlar?n qurduqlar? hiyl?l?r bo?a ??xar" (Fatir, 35/10). Bu ay? x?susil? qeyd edir ki, ?z?m?t sahibi olmaq ancaq Allaha ita?t say?sind? m?mk?ns?r. S?zs?z ki, Muh?mm?d Pey??mb?r (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) Allaha ita?t edirdi. Bu is? o dem?kdir ki, ?z?m?t v? q?dr?t ona (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) v? ard?c?llar?na xas olan x?susiyy?tl?r idi. Buna g?r? F?vq?luca Allah buyurmu?dur: "Q?dr?t Allaha, Onun El?isin? v? m?minl?r? xasd?r, lakin m?nafiql?r bunu bilmirl?r" (Munafiqun, 63/8).
Ey Muh?mm?d! Allah ist?nil?n s?sl?ri e?idir v? h?r hans? bir ?ey Onun n?z?rini c?lb etm?y? bilm?z . Onun elmi b?t?n a?karda v? gizlid? olanlar? ?hat? edir, g?yl?rd? v? yerd? he? bir ?ey, h?tta z?rr? boyda da olsa, ondan da ki?ik v? ya b?y?k d? olsa bel?, Allahdan gizl?n? bilm?z. O, s?nin dan??d?qlar?n? da, d??m?nl?rinin dan??d?qlar?n? da e?idir v? onlar?n haqq?nda h?r ?eyi oldu?u kimi bilir. ?z R?bbin? arxay?n ol v? Onun elmin? inan! H?qiq?t?n, ?g?r insan t?qvaya etiqad edirs?, ona t?kc? Allah?n himay?si b?s ed?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ?? ?¬ ?? ???? ?? ??? ? ? ? ? ??
(10.66) "Bilin ki, g?yl?rd? v? yerd? olanlar?n ham?s? Allaha m?xsusdur. Allah? qoyub ba?qa ??rikl?r? yalvaranlar n?yin ard?nca gedirl?r! Onlar yaln?z z?nn? uyur v? ancaq yalan uydururlar".
F?vq?luca bildirir ki, g?yl?rd? v? yerd? olan n? varsa, t?kc? Ona m?xsusdur. O, Kainat? yaradaraq ona h?kmranl?q edir v? m?xluqlar?na ist?diyi kimi s?r?ncam ??kir. B?t?n m?xluqlar Allah?n tamamil? Ondan as?l? olan qullar?d?r. Onlardan he? kim Onunla b?rab?r ibad?t? layiq deyildir v? onlardan he? kim Onun ??riki deyildir. Ona ??rik qo?an m??rikl?r is?, ancaq ?z z?nl?ri ?sas?nda h?r?k?t edirl?r, halbuki z?nn v? ehtimallar h?qiq?ti ?v?z etm?y? q?tiyy?n yaram?r. Onlar ?ox b?y?k bir yalan uydururlar v? ?g?r onlar?n dediyi do?ru olsayd?, onda onlar?n saxta "ilahlar?" onlara azac?q da olsa ibad?t edilm?sin? layiq olmalar? ???n he? olmazsa z?ruri olan keyfiyy?tl?rin c?zi bir hiss?sin? malik olard?lar. Lakin onlar bu m?ziyy?tl?r? malik deyill?r. M?g?r onlar?n aras?nda yaratma?a v? ya ruzi b?x? etm?y? qadir olanlarm? var? M?g?r onlar?n aras?nda el?l?ri var ki, h?km sahibidir v? ya gec?ni g?nd?zl? ?v?z ed? bilirl?r?
???????? ????? ? ? ??
(10.67) "Gec?ni dinc?lm?yiniz ???n (qaranl?q), g?nd?z? (ruzi qazanma??n?z ???n) i??ql? ed?n Odur. H?qiq?t?n, bunda (Allah k?lam?n?) e?id?nl?r ???n (ibr?tamiz) d?lill?r vard?r".
Allah g?nd?z? insanlar?n i?l?m?si, gec?ni is? onlar?n dinc?lm?si ???n yaratm??d?r. Gec? qaranl??? yer? enm?kl? insanlar?n yat?b istirah?t etm?sin? imkan yarad?r. ?g?r gec? i??ql? olsayd? insanlar rahat ola v? istirah?t ed? bilm?zdil?r. G?n i??q?a?anda insanlar ?traf al?mi ayd?n g?rm?k imkan? ?ld? edirl?r v? ?z d?nya h?yat?n? abadla?d?rma?a v? ?z dini u?runda z?hm?t ??km?y? ba?lay?rlar. B?t?n bunlarda, Allah haqq?nda hekay?tl?r? diqq?t yetir?n, onlar?n m?nas?n? d?rk ed?n, onlar? q?bul edib, onlara istinad ed?n insanlar ???n ?lam?tl?r vard?r. ?nsanlar onlara qulaq asm?rlar ki, onlar? inadkarcas?na inkar ed? bilsinl?r. Bunun say?sind? insanlar ba?a d???rl?r ki, Allah ibad?t? v? p?r?sti?? layiq vahid ?lahd?r v? qalan b?t?n dig?r "ilahlar" saxta v? faydas?zd?rlar. Onlar h?m d? anlay?rlar ki, Allah - Xeyirxah, R?hmli, H?r?eyibil?n v? M?drik R?bdir.
? ? ? ?? ?? ? ?? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ?
(10.68) "(M??rikl?r:) "Allah ?z?n? ?vlad g?t?rd?!" dedil?r. Allah pak v? m?q?dd?sdir. O, (?vlada) m?htac deyildir. G?yl?rd? v? yerd? n? varsa, ham?s? Onundur. Bu haqda sizin ?linizd? he? bir d?lil yoxdur. Allaha qar?? bilm?diyiniz ?eyimi deyirsiniz?"
F?vq?luca Allah m??rikl?rin al?ml?rin R?bbin? atd?qlar? b?htan haqq?nda x?b?r verir. Onlar Allah?n ?vlad? oldu?unu uydururlar, halbuki O, bel? nakamillikd?n v? m?rt?dl?rin Ona aid etdikl?ri ist?nil?n ?at??mazl?qdan sonsuzlu?a q?d?r uzaqd?r. Sonra is?, F?vq?luca haql? oldu?unu bir ne?? d?lill? ?sasland?r?r.
Birincisi, O z?ngindir v? he? n?y? m?htac deyil. O, T?klikd? ?n kamil v? h?rt?r?fli var-d?vl?t? malikdir. ?g?r Onun q?tiyy?n he? bir ehtiyac? yoxdursa, onda ?vlad Onun n?yin? laz?md?r? Do?rudanm? Onun u?a?a ehtiyac? var? Bu bel? olsayd?, onda Onun z?nginliyin? v? ?z?n?b?sliyin? zidd olard?, ??nki u?aqlara ehtiyac yarand?qda, onlar? d?nyaya g?tirirl?r.
?kincisi, g?yl?rd? v? yerd? n? varsa, Ona m?xsusdur. G?yl?rd? v? yerd? el? bir m?xluq yoxdur ki, Allaha m?xsus olmas?n, ??nki onlar?n ham?s? Allah?n yaratd?qlar? v? qullar?d?r. ?g?r bu qayda b?t?n varl??a aiddirs?, onda he? kim F?vq?luca Allah?n o?lu ola bilm?z, ??nki ?vlad h?mi?? ?z atas?na b?nz?rdir. ?g?r Allah?n o?lu olsayd?, onda o, n? m?xluq v? n? d? ?z atas?n?n qulu olmazd?. M?hz buna g?r?, Allah?n g?yl?r v? yer ?z?rind? h?r?eyi?hat?ed?n h?kmranl??? Onun u?aqlar?n?n m?vcudlu?u haqq?ndak? iddialarla bir araya s??m?r.
???nc?s?, Allah?n ?vladlar? olmas? haqq?nda m??rikl?rin ?lind? d?lil-s?butlar? yoxdur. ?g?r bel? s?butlar? olsayd?, onlar?, ?sass?z iddialar?na g?r? g?nahland?ran zaman, h?km?n g?st?r?rdil?r.
Sadalanan d?lill?r F?vq?luca Allah?n ?vladlar?n?n m?vcudlu?u haqq?nda b?yanatlar?n yalan??l???n? t?sdiq edir. M??rikl?r Allah haqq?nda s?yl?dikl?ri ?ey? dair he? bir biliy? malik olmad?qlar? halda nec? c?sar?t edib dan???rlar?! H?qiq?t?n, bel? h?r?k?t ?n b?y?k g?nahlardan biridir.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.69) "(Ey El?im!) De: "Allaha qar?? yalan uyduranlar, s?zs?z ki, nicat tapmazlar!"
(10.70) "(Onlar ???n) d?nyada bir q?d?r dolanacaq, m?nf??t vard?r. Sonra h?zurumuza qay?dacaqlar, ondan sonra k?fr etdikl?rin? g?r? onlara ?ox ?idd?tli bir ?zab dadd?raca??q!"
?z yalan iftiralar?n? Allaha aid ed?n kafirl?r, he? vaxt u?ur qazana bilm?y?c?kl?r v? qar??lar?na qoyduqlar? m?qs?d? ?atmayacaqlar. Onlar?n ?z k?frl?rind?n v? allahs?zl?qlar?ndan ald?qlar? l?zz?t ?ox s?rm?y?c?k v? sonra Allah?n yan?na ged?c?kl?r v? O da onlara kafirliy? etiqad etdikl?rin? k?r? s?rt c?zan?n ac?s?n? dadd?racaqd?r. Allah onlarla zal?mcas?na davranmayacaqd?r - onlar ?zl?ri ?zl?rin? zal?ml?q etmi?dil?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ??? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.71) "(Ey El?im!) M??rikl?r? Nuhun x?b?rini s?yl?. Bir zaman o ?z ?mm?tin? bel? demi?di: "Ey ?mm?tim! ?g?r aran?zda qalma??m v? Allah?n ay?l?ri il? ?y?d-n?sih?t verm?yim siz? a??r g?lirs?, m?n (sizin m?n? qar?? b?t?n pis niyy?tl?rinizd?n) Allaha t?v?kk?l edir?m. ??rikl?rinizl? birlikd? (m?nim bar?md?) n? ed?c?yinizi q?rarla?d?r?n. G?r?c?yiniz i? gizli qalmas?n (onu m?n? d? bildirir), sonra m?n? he? m?hl?t d? verm?yib haqq?mda ist?diyinizi edin".
F?vq?luca Allah Pey??mb?ri Muh?mm?d? (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) ?mr edir ki, ?z q?bil?da?lar?na Nur pey??mb?rin (?) ?z xalq? aras?nda t?bli?atdan dan??s?n. O (?) onlar? ?ox uzun bir m?dd?t ?rzind? Allaha qay?tma?a d?v?t etmi? v? ?z qohum-?qrabas? aras?nda doqquz y?z ?lli il ya?am??d?. Lakin onlar onun (?) m?iz?l?rind?n sonra daha da ?xlaqs?zla??rd?lar. Onlar ondan (?) naraz?l?q edir v? onun (?) f?aliyy?tini pis ?lam?t say?rd?lar, lakin buna baxmayaraq O (?) ara verm?d?n ?z t?bli?at?n? davam etdirirdi. O deyirdi: "Ey m?nin q?bil?da?lar?m! ?g?r m?nim sizin aran?zda olma??m v? m?nim t?kc? ayd?n d?lill?r? ?saslanan faydal? n?sih?tl?rim sizin xo?unuza g?lmirs? v? sizin q??biniz? s?b?b olursa v? siz m?n? pislik etm?k v? ya haqq? danmaq ist?yirsinizs?, onda m?n Allaha t?v?kk?l edir?m v? Ondan m?ni m?n? v? dinim? b?sl?dikl?ri h?r hans? b?d niyy?td?n qorumas?n? dil?yir?m. T?v?kk?l etm?k - m?nim silah?m v? d?y?? l?vazimat?md?r. Sizd? ?z qo?ununuzu y???b m?bariz?y? haz?rla??n. ?st?nil?n vasit?l?rd?n istifad? edin v? ?z?n?z?n b?t?n ?lalt?lar?n?z?, h?m?inin qabaqlar?nda onlar? raz? salmaq ist?diyiniz v? al?ml?rin R?bbi il? b?rab?r ibad?t etdiyiniz b?tl?rinizi d? s?f?rb?r edin. Qoy sizin h?r?k?tl?riniz gizli olmas?n - a??q v? xalq?n g?z? qar??s?nda h?r?k?t edin. M?ni nec? c?zaland?raca??n?z? ?z?n?z q?rarla?d?r?n, sonra is? h?tta m?n? q?sa bir m?hl?t d? verm?yin".
Bu m?raci?t Nuhun (?) do?ru?u olmas?n?n v? pey??mb?rliyinin ger??kliyinin lehin? ?n b?y?k bir i?ar? idi. O (?) tamamil? t?k idi v? xalq?n?n aras?ndan olanlarla himay? v? ya m?bariz? yolda?lar? t?r?find?n m?dafi? edilmirdi. O (?) ?z q?bil?da?lar?na onlar?n bax??lar?n?n yanl??l???n?, onlar?n dinl?rinin q?surlu olmas?n? v? "ilahlar?n?n" acizliyini a??q elan edirdi. M??rikl?rin ona qar?? b?sl?dikl?ri nifr?t v? d??m?n?ilik m?hk?m da?lardan da b?y?kd? v? onlar g?c? v? hakimiyy?t? malik idil?r. Bel? bir ??raitd? Pey??mb?r (?) onlara ?z "ilahlar?" v? dig?r m?tt?fiql?ri il? birl??ib onu c?zaland?rmaq ???n c?hd g?st?rm?l?rini t?klif etdi. Lakin onlar ona (?) c?zi d? olsa bel? bir x?t?r toxundura bilm?dil?r v? bu, bir daha onun (?) h?qiqi pey??mb?rliyini t?sdiq etdi v? gurultulu v?dl?r ver?n v? t?hdid g?st?r?n m??rikl?rin yalan?n? if?a etdi.
? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?
(10.72) "?g?r siz (m?nim ?y?d-n?sih?timd?n, d?v?timd?n) ?z ?evirs?niz, (bilin ki) m?n (bunun m?qabilind?) sizd?n he? bir savab ist?mir?m. M?ni m?kafatland?rmaq yaln?z Allaha aiddir. M?n? m?s?lmanlardan (?z?n? Allaha t?slim ed?nl?rd?n) olmaq ?mr edilmi?dir!"
Ey m?nim q?bil?da?lar?m! Siz m?nim m?iz?l?rimd?n ?z ?evir? bil?rsiniz, amma ?linizd? bunun ???n bir ?sas?n?z yoxdur. Siz? yax?? m?lumdur ki, siz saxta ?ey? etiqad edirsiniz v? m?nim m?iz?l?rim bir h?qiq?tdir. Bu is? o dem?kdir ki, siz inand?r?c? d?lill?rl? t?sdiq edil?n haqqa arxa ?evirirsiniz. M?n sizd?n xahi? etmir?m ki, aran?zda t?bli?at apard???ma g?r? m?ni m?kafatland?ras?n?z v? siz arxamca g?ldikd?, siz? verdiyim m?sl?h?tl?r? g?r? sizd?n m?n? haqq verm?nizi ki, ist?mir?m. ?ks t?qdird?, siz m?nim dinimd?n imtina ed? bil?r v? dey?rdiniz ki, bu adam, sad?c?, bizim var-d?vl?timizin sahibi olma?a c?hd g?st?rir. Lakin m?n Allahdan ba?qa, he? kimd?n savab ist?mir?m. M?n h?m d? ?z?m?n etm?diyim i?i d? siz? g?rd?rm?yi ?mr etmir?m. M?n? ita?tkar saleh dindar olmaq h?km? verilmi?dir v? buna g?r? m?n ?z?m ilkin olaraq xeyirli i?l?r g?r?r?m v? sonra onu ?trafdak?lara t?klif edir?m.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?
(10.73) "Onlar yen? d? Nuhu yalan?? hesab etdil?r. Biz Nuha v? onunla birlikd? g?mid? olanlara nicat verdik, onlar? (yer ?z?n?) varisl?r (x?l?fl?r) etdik. Ay?l?rimizi yalan hesab ed?nl?ri is? suda bat?r?b bo?duq. Bir g?r (?zabla) qorxudulanlar?n (lakin yola g?lm?y?nl?rin) ax?r? nec? oldu!"
Nuh pey??mb?r (?) ?z xalq?n? gec?-g?nd?z d?v?t edir, onlarla t?klikd? v? ham?l?qla s?hb?tl?r apar?rd?sa da, onun (?) m?iz?l?ri onlar? haqdan daha da uzaqla?d?r?rd? v? onlar onu (?) yalan?? elan etdil?r. Bel? olduqda, Allah onu (?) v? onunla birg? iman g?tirnl?ri, Allah?n n?zar?ti alt?nda pey??mb?r? (?) in?a edilm?sini ?mr etdiyi g?mi il? xilas etdi. Tikinti i?l?ri ba?a ?atd?qdan sonra, yerin h?r t?r?find?n su qalxma?a ba?lad?. Su h?tta sobalardan bel? axma?a ba?lad? v? F?vq?luca Allah ?z ey??mb?rin? (?) bel? buyurdu: "N?hay?t, (onlar? m?hv etm?k bar?sind?) ?mrimiz g?ldiyi v? t?ndir qaynad??? (t?ndird?n v? ya yer ?z?nd?n, yaxud g?minin qazan?ndan su qaynay?b da?d???) zaman (Nuha) dedik: "H?r heyvandan biri erk?k, biri di?i olmaqla bir c?t, h?m?inin ?leyhin? (?l?m?n?) ?vv?lc?d?n h?km verilmi? ??xsl?r istisna olmaqla, qalan ail? ?zvl?rini v? iman g?tir?nl?ri g?miy? mindir!" ?slind? onunla birlikd? (tayfas?ndan) ?ox az adam iman g?tirmi?di" (Nuh, 11/40). Alic?nab pey??mb?r (?) bu h?km? yerin? yetirdi.
Allah?n ?mri il? g?yl?rd?n g?cl? ya???lar ya?d? v? yerd? h?dsiz-hesabs?z burul?an m?nb?l?r yarand?. G?yl?rin v? yerin sular? Allah?n q?d?ri il? birl??di, amma taxta l?vh?l?rd?n qura?d?r?lm?? n?h?ng g?mi is? Allah?n n?zar?ti alt?nda yola d??d?. Bel?likl?, O, kafirl?ri m?hv etdi v? m?minl?ri is? yer ?z?n?n varisl?rin? ?evirdi. O, onlar?n n?sill?rini xeyirxah insanlar etdi, onlar? ?oxaltd? v? insanlar? yerin b?t?n gu??l?rin? yerl??dirdi. Haqq? izah etdikd?n v? inand?r?c? d?lill?r g?tirdikd?n sonra Onun ay?l?rini inkar ed?n kafirl?r is? suda bat?r?ld?lar. Onlar?n n?sibi ?l?m, r?svay??l?q v? ?b?di l?n?t oldu, ??nki v?t?n zamanlar?n insanlari onlar? l?n?tl?yir v? q?nay?rlar. Qoy kafirl?r, bir zaman onlardan ?vv?lkil?ri yaxalam?? v? indi d? onlar? g?zl?y?n bel? ?l?md?n, r?svay??l?qdan v? c?zadan qorxsunlar.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?
(10.74) "Nuhun ard?nca ?z ?mm?tl?rin? pey??mb?rl?r g?nd?rdik. Onlar (?z ?mm?tl?rin?) a??q-a?kar m?c?z?l?r g?tirmi?dil?r. Bunlar is? ?nc? (pey??mb?r g?lm?zd?n ?vv?l) yalan hesab etdikl?ri ?eyl?r? iman g?tirm?dil?r. Biz (k?fr etm?kl?, g?nah i?l?m?kl?) h?ddi a?anlar?n ?r?kl?rini bel? m?h?rl?yirik".
Nuhdan sonra Allah d?f?l?rl? iman g?tirm?mi? xalqlara ?z el?il?rini g?nd?rmi?di ki, insanlar? do?ru yola qay?tma?a d?v?t etsinl?r v? onlar insanlar? ?l?m? m?hkum ?d?n ?m?ll?rd?n ??kindirsinl?r. El?il?r ?z t?bli?at?n?, onlar? t?sdiq ed?n ayd?n ay?l?r v? m?c?z?l?rl? m?k?ml?dirdil?r. Lakin kafirl?r d???nm?d?n Allah?n el?il?rini (onlara Allah?n salam? olsun!) r?dd edirdil?r v? bel? olduqda F?vq?luca Allah onlar? c?zaland?r?rd?. Allah h?min insanlar?n ?r?kl?rini m?h?rl?yirdi v? bundan sonra onlar art?q haqq din? qay?da bilmirdil?r, halbuki ?vv?lc? bel? imkana malik idil?r. Bu bar?d? F?vq?luca buyurmu?dur: "Biz onlar?n ?r?kl?rini v? g?zl?rini ?vv?lc? ona (Qurana v? ya g?nd?rdiyimiz h?r hans? ay?y?) iman g?tirm?dikl?ri kimi t?rsin? ?evir?rik..." (?nam, 6/110). ?g?r Allah cinay?tkarlar?n ?r?yini m?h?rl?y?rs?, onda xeyirxahl?q onlara daxil ola bilm?z. Lakin Allah onlara zal?ml?q etmir - onlar ?zl?ri, ilk d?f? onlara g?st?rilmi? h?qiq?ti dananda, ?zl?rini ?zab-?ziyy?t? m?hkum edirl?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.75) "Onlardan sonra Musan? v? Harunu Firona v? camaat?na a??q m?c?z?l?rl? pey??mb?r g?nd?rdik. Lakin onlar (iman g?tirm?yi) ?zl?rin? s????d?rmad?lar v? g?nahkar bir tayfa oldular".
M?hv edilmi? xalqlara g?nd?ril?n el?il?rd?n sonra, F?vq?luca Allah Musan? v? Harunu Fironun v? ?yanlar?n?n yan?na g?nd?rdi. ?mran o?lu Musa (?) ?an-??hr?tli pey??mb?r idi v? M?rh?m?tli Allahla dan??m??d?. O (?) m?hk?m ruhlu el?il?rd?n idi. Onun (?) ?oxsayl? ard?c?llar? vard? v? onlara ?ox b?y?k m?drik qanunlar m?c?ll?si nazil edilmi?di. Harun pey??mb?r (?) is? onun (?) qarda?? v? k?m?k?isi idi. Onlar Fironun v? ?yanlar?n?n yan?na g?nd?rilmi?dil?r, ??nki onlar d?vl?ti idar? edir v? sad? insanlar da onlar?n ard?nca gedirdi.
Musa (?) v? Harun (?) insanlar? T?k olan F?vq?luca Allaha ibad?t etm?y? v? dig?r saxta "ilahlara" ibad?td?n ?l ??km?y? d?v?t edirdil?r v? ?z t?liml?rinin h?qiqiliyini ?oxsayl? m?c?z?l?rl? t?sdiq edirdil?r, lakin Misir ?yanlar? zal?mcas?na v? t?k?bb?rl? onlar?n t?bli?at?n?, onlar?n h?qiq?t oldu?una ?min olan kimi, r?dd edirdil?r. Onlar, m?ziyy?tl?ri k?fr v? ita?tsizlik olan cinay?tkar insanlar idil?r. Buna g?r?, onlar Allahdan - al?ml?rin R?bbind?n g?l?n ?n b?y?k h?qiq?td?n ?z d?nd?rmi?dil?r. Onun ?z?m?ti qar??s?nda b?t?n qullar? s?cd? edir v? O, ?z m?xluqlar?na says?z-hesabs?z nem?tl?r ?ta edir.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.76) "Onlara Bizim t?r?fimizd?n haqq g?ldikd?: "Bu, a?kar bir sehrdir!" - dedil?r".
Musa Pey??mb?r (?) Allahdan onlara haqq? g?tir?nd? onu r?dd etdil?r v? onun m?iz?l?rinin a??q-a?kar cadug?rlik oldu?unu bildirdil?r. Allah onlar? r?svay etsin! Onlar t?kc? haqdan ?z d?nd?rm?kl? qane olmayaraq, Haqq? sehir adland?rd?lar, o is?, ?z mahiyy?tin? g?r?, b?y?k aldatmadan ibar?tdir. Bundan ba?qa, onlar onun (?) t?bli?at?n? a??q-a?kar sehirbazl?q adland?rd?lar, halbuki, ?slind?, o t?bli?at ayd?n haqq idi. Bel? r?ftar? ancaq ?n zal?m insanlar edirl?r v? buna g?r? d? pey??mb?r (?) onlar? s?yl?dikl?rin? g?nahland?rd?.
? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?
(10.77) "Musa onlara bel? dedi: "M?g?r siz? haqq g?ldiyi zaman onun bar?sind? bel?mi deyirsiniz? Bu sehrdirmi? Sehrbazlar (d?nyada v? Axir?td?) nicat tapmazlar!"
Musa pey??mb?r (?) dedi: "Siz bunu ayd?n sehrbazl?qm? adland?r?rs?n?z? M?nim t?bli? v? ?mr etdil?rim ?z?rind? bir d???n?n! T?k bunlar b?s ed?r ki, siz h?mi??lik olaraq m?nim t?limimin haqq oldu?una bir daha ??bh? etm?y?siniz. H?qiq?t?n d?, cadug?rl?r v? sehirbazlar n? bu d?nyada v? n? d? ?l?md?n sonra u?ur v? xilas ?ld? etm?y?nl?rdir". Sonradan onlara do?rudan da ayd?n oldu ki, h?m bu d?nyada v? h?m d? Axir?td? u?ur Musan?n t?r?find?dir.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.78) "Onlar (Musaya v? Haruna): "Bizi atalar?m?z?n tap?nd??? dind?n d?nd?rm?k, ?z?n?z d? yer ?z?nd? b?y?kl?k etm?k ???nm? g?ldiniz? Biz siz? iman g?tir?n deyilik!" - dedil?r".
Kafirl?r alic?nab pey??mb?ri (?) tamamil? ?sass?z iddialar? il? t?kzib etm?y? c?hd g?st?rirdil?r. Onlar deyirdil?r: "Do?rudanm? s?n g?lmis?n ki, bizim atalar?m?z?n yolu il? getm?yimiz? mane olasan? Onlar ?oxallahl??a etoqad edirdil?r v? m?xt?lif ilahlara ibad?t edirdil?r, s?n is? biz? ?mr edirs?n ki, T?k Allaha ibad?t ed?k v? Ona ??rik qo?mayaq". Onlar hesab edirdil?r ki, onlar?n yolunu azm?? ata-babalar?, Musan?n g?tirdiyi haqq? danmalar? ???n inand?r?c? ?sasd?r. Bununla yana?? onlar alic?nab pey??mb?ri (?) h?kmdarl?q etm?k niyy?tind? olmaqda v? insanlar? ?z do?ma torpaqlar?ndan qovmaqda g?nahland?r?rd?lar. Lakin bu s?zl?r k?k?nd?n yalan idi v? bunun vasit?sil? Misir zad?ganlar? ist?yirdil?r ki, cahil qara camaat Musaya nifr?t etsin v? ona (?) iman g?tirm?kd?n boyun qa??rs?nlar.
?nsan ?trafda ba? ver?nl?rin mahiyy?tini d?rk etdikd?, o, he? vaxt bel? iddialara istinad etm?z, ??nki s?z v? iddialar? inamla t?kzib etm?k t?kc? a??ll? s?but v? d?lill?rin say?sind? m?mk?nd?r. ?g?r insanlar bel? ?sass?z iddialara istinad ed?r?k haqq? inkar edirl?rs?, bu onlar?n ?lacslzl???na, ?z t?r?f m?qabilinin s?zl?rini t?kzib etm?kd? acizlik ??kdiyin? d?lal?t edir. ?g?r onlar haql? olmalar?n?n inand?r?c? s?butlar?na malik olsayd?lar, onda Musan?n (?) niyy?tl?ri, ist?kl?ri haqq?nda dan??maz v? onun do?rudan da ??xsi m?nf??t g?dm? m?qs?dl?rinin olub-olmamas? haqq?nda d???nm?zdil?r. Musa pey??mb?ri (?) tan?yan v? onum (?) ?a??r??lar?n? dinl?y?n h?r bir k?s tamamil? ayd?n idi ki, bu insan yer ?z?nd? hakimiyy?t? can atm?r, Allah?n dig?r el?il?rinin getdikl?ri yolla gedir v? insanlara do?ru yola g?lm?y? v? dig?r faydal? ?y?d-n?sih?tl?r verm?y? ?al???rd?.
Lakin kafirl?r bir m?s?l?d? niyy?tl?rini b?ruz? verirdil?r: onlar alic?nab pey??mb?r? (?) iman g?tirm?k ist?mirdil?r. Bunun s?b?bi is? onlar?n t?k?bb?rl? v? inadkar olmalar?nda idi. Onlar Musan?n (?) v? Harunun (?) t?limini yanl?? saym?rd?lar v? h?tta ona ??bh? d? etmirdil?r. Onlar?n haqq? inkar etm?y?, ?z zal?m-l?qlar?ndan v? yer ?z?nd? ( Musa (?) il? Harunu (?) ittiham etdikl?ri) ?zba??nal?q etm?k arzular?ndan ba?qa he? bir s?b?bl?ri yox idi.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ???????
(10.79) "Firon: "N? q?d?r bilikli sehrbaz varsa, g?tirin!" - dedi".
(10.80) "Sehrbazlar g?ldikd? Musa: "N? atacaqs?n?zsa, at?n" - dedi".
Firon Musan?n (?) g?tirdiyi haqq? t?kzib etm?k v? ?z g?c?n? Misir ?yanlar?na v? r?iyy?tin? g?st?rm?k ???n, b?t?n mahir kahinl?ri v? haz?rl?q g?rm?? sehirbazlar? toplama?? ?mr etmi?di. O, Misirin b?t?n ??h?rl?rin? ?aparlar g?nd?rmi?di ki, m?xt?lif cadug?rlik texnikas?na malik olan sehrbazlar? v? ovsun?ular? onun yan?na g?tirsinl?r. Onlar Musa (?) il? g?cl?rini s?namaq ???n bir yer? y????d?qda alic?nab pey??mb?r (?) onlara dedi: "Yar???n ist?nil?n n?v?n? se?in. M?n siz? ?z irad?mi zorla q?bul etdirm?k ist?mir?m". O (?), ?z q?l?b?sin? ?min idi v? h?tta sehirbazlar?n n? t?r?d? bil?c?kl?ri haqq?nda he? fikirl??mirdi.
? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.81) "Onlar (?ll?rind?kini yer?) atd?qda Musa dedi: "Sizin etdiyiniz (g?tirdiyiniz) h?r ?ey sehrdir. Allah, s?zs?z ki, onu batil ed?c?kdir. Allah fitn?-f?sad t?r?d?nl?ri sevm?z!"
(10.82) "G?nahkarlar ist?m?s?l?r d?, Allah s?zl?ri (?mr v? h?kml?ri) il? haqq? ger??kl??dir?c?k (b?rq?rar ed?c?kdir)!"
Sehrbazlar ?z k?ndirl?rini v? ?salar?n? yer atd?lar v? insanlara el? g?ldi ki, onlar q?vr?l?b-a??lan ilanlara ?evrildil?r. Bel? olduqda, Musa (?) dedi: "Siz ?ox b?y?k v? q?rib? sehirbazl?q g?st?rirsiniz, lakin bunun b?y?kl?y?n? baxmayaraq, F?vq?luca Allah onlar? m?hv ed?c?kdir. H?qiq?t?n d?, O, ??r?fsizlik yayan v? haqqa ?st?n g?lm?y? ?al??an saxtakarlara yard?m g?st?rmir. ?n yaramaz ??r?fsizlikd?n d? pis n? ola bil?r?!!"
Bel? qism?t fitn?karl?q t?r?d?n v? m?krli niyy?t? d???nl?rin ham?s?na n?sib olacaqd?r. Onlar?n uydurduqlar? fitn?-f?sadlar? m?tl?q darmada??n v? m?hv edil?c?kdir. ?g?r onlar bir m?dd?t u?ur qazansalar da, son n?tic?d?, onlar? m??lubiyy?t v? yoxluq g?zl?yir. S?mimiyy?tl? Allah xatirin? onlara ?mr edilmi? faydal? i? g?r?n m?minl?r? g?ldikd? is? F?vq?luca Allah onlar? ir?liy? ??kir v? ?m?ll?rini daima art?r?r.
Musa (?) da ?z ?sas?n? yer? atd? v? o, o saat cadug?rl?rin v? sehrbazlar?n g?zba?l?calar?n?n ham?s?n? bir-bir uddu. Onlar?n cadug?rliyi he?? ??xd? v? m?hv edildi, yalan is? yerl? yeksan oldu. Bu, g?nahkarlar?n nifr?tin? s?b?b olsa da, Allah haqq? ?z s?zl?ri il? t?sdiq etdi. Sehirbazlar Musan?n (?) do?ru?ulu?una ?min olduqda, onlar t?l?sik F?vq?luca Allaha ita?tkarl?qlar?n? bildirdil?r. Firon is? onlar? ?arm?xa ??kdir?c?yini v? ?l-ayaqlar?n? k?sdir?c?yini v?d etdi. Amma bu t?hdid sehrbazlar?n iman?n? sars?da bilm?di.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.83) "Firon v? onun ?yanlar? t?r?find?n ?zl?rin? i?g?nc? veril?c?yind?n qorxaraq Musaya ?z q?vm?nd?n yaln?z azsayl? bir n?sil iman g?tirdi. H?qiq?t?n d?, Firon yer ?z?nd? q?ddar hakim v? h?ddi a?anlardan idi".
Firon v? ?yanlar? iman g?tirm?kd?n imtina etdil?r v? ?z zal?ml?qlar?n?n z?lm?tind? kor-koran? dola?maqda davam etdil?r. Adamlar?n ?ks?riyy?ti onlar?n dal?s?yca getdi. Onlar qorxurdular ki, onlar? din yolunda i?k?nc?l?r? m?ruz qoyacaqlar. Ancaq t?kc? israillil?r aras?ndan olan v? q?lbl?rind? iman k?k salm?? bir s?ra g?ncl?r h?r hans? d?h??td?n s?birl? ke?m?yi q?rara ald?lar. Firon h?qiq?t?n d? r?himsiz h?kmdar idi v? insanlar?n onun q?z?bind?n qorxmas? ?sass?z deyildi. O, d?h??tli cinay?tkar idi v? onun zal?ml??? v? ?zba??nal??? h?dd-h?dud tan?m?rd?.
Ayd?nd?r ki, bu ay?nin mahiyy?tin? g?r? cavanlar, k?fr? etiqad etm?kl? b?y?y?b qocalan ya?l? v? ah?llarla m?qayis?d?, haqq? daha tez q?bul edir v? dinin t?l?bl?rin? ita?t g?st?rirl?r. Yanl?? bax??lar ya?l?lar?n ?r?yind? uzun m?dd?t ya?ad??? ???n onlar haqdan, ba?qalar?na nisb?t?n, daha ?ox uzaqla??rd?lar. Bu bar?d? daha yax?? bil?n Allahd?r!
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.84) "Musa dedi: "Ey q?vm?m! ?g?r Allaha iman g?tirmisinizs? v? t?slim olmusunuzsa, Ona t?v?kk?l edin!"
(10.85) "Onlar dedil?r: "Biz yaln?z Allaha t?v?k?l etdik. Ey R?bbimiz! Bizi zal?m tayfan?n fitn?sin? u?ratma! Zalim tayfan?n ?lind? s?na?a ??km?!
(10.86) "V? bizi ?z m?rh?m?tinl? kafirl?rin ?lind?n qurtar!"
Musa (?) ?z q?bil?da?lar?na tap??rm??d? ki, s?birli olsunlar v? onlar? bel? davranma?a m?cbur ed?n amili d? onlara xat?rlatm??d?. O (?) demi?di: "Ey m?nim xalq?m! ?g?r siz do?rudan da Allaha iman g?tirmi?sinizs?, onda haqq dinin t?l?bl?rin? m?vafiq olaraq r?ftar edin. Allaha t?v?kk?l edin v? Ondan k?m?k v? sizi himay? etm?sini dil?yin!"
?sraillil?r ?z pey??mb?rin? (?) ita?tkarl?q g?st?r?r?k dedil?r: "Biz Allaha t?v?kk?l edirik. Ey R?bbimiz! Kafirl?r? biz? ?st?n g?lm?y? v? bizi yoldan ??xarma?a imkan verm?. Onlara biz? q?l?b? ?alma?a v? biz?: "?g?r onlar haql? olsayd?lar, biz onlar? m??lub ed? bilm?zdik" dem?l?rin? yol verm?. ?z l?tf?nl? bizi kafirl?rin ??rind?n m?dafi? et ki, biz ?z dinimiz? layiqinc? etiqad ed? bil?k v? onun h?kml?rini, he? kimd?n m?qavim?t g?rm?d?n yerin? yetir? bil?k".
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ?
(10.87) "Musaya v? qarda??na: "Camaat?n?z ???n Misird? ?z? qibl?y? t?r?f evl?r tikdirin, namaz q?l?n v? m?minl?ri m?jd?l?yin!" - dey? v?hy etdik" .
?sraillil?rin v?ziyy?ti h?dd?n art?q a??rla?d?qda, Fironla Misir ?yanlar? onlar? dind?n ?z d?nd?rm?y? m?cbur etm?k c?hdl?ri g?st?rm?y? ba?lad?qda F?vq?luca Allah Musaya (?) v? Haruna (?) v?hy etdi ki, ?srail o?ullar? m?nzill?r taps?nlar v? orada yad bax??lardan gizl?n?r?k Allaha ibad?t ed? bilsinl?r. Onlar ham?n?n getdiyi m?b?dl?rd? namaz q?la bilmirdil?r, lakin bu ibad?t ayinini yerin? yetirm?liydil?r, ??nki o, m?minl?r? b?t?n dig?r i?l?rini h?yata ke?irm?yi asanla?d?r?r. Allah Musaya (?) ?mr edir ki, iman g?tir?nl?ri, Onun yax?nlarda onlara g?st?r?c?yi yard?mla v? dinin tezlikl? q?l?b? ?alaca?? il? m?jd?l?y?r?k sevindirsin. ??tinlikl?rd?n sonra h?mi?? rahatl?q g?lir. ??tinlikl?rd?n sonra, do?rudan da y?ng?ll??m? ba?lay?r. M?minin, h?r hans? bir a??r ??raitd? olmas?na baxmayaraq, Allah onun taleyini m?tl?q y?ng?ll??dirir.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.88) "Musa dedi: "Ey R?bbimiz! S?n Firona v? ?yan-??r?fin? d?nyada zin?t v? mal-d?vl?t ehsan etdin! Ey R?bbimiz! (Bu s?rv?ti onlara b?nd?l?rini) S?nin (haqq) yolundan azd?rmaq ???n verdin? Ey R?bbimiz! Onlar?n mal-d?vl?tini m?hv et v? ?r?kl?rini m?h?rl? (s?rtl??dir) ki, ?idd?tli ?zab? g?rm?yinc? iman g?tirm?sinl?r!"
Musa Fironun v? Misur ?yanlar?n?n da??r?kliliyini v? haqdan ?z d?nd?rdikl?rini g?rd?kd?, onlar? l?n?tl?y?r?k dedi: "Ey R?bbimiz! S?n Firona v? Misir ?yanlar?na qiym?tli b?z?k ??yalar?, zin?tli libaslar, m?ht???m saraylar, cins minik heyvanlar?, ?oxsayl? xidm?t?il?r v? b?y?k var-d?vl?t b?x? etdin. Ey R?bbimiz! Onlar is? bunun ?v?zind? ?z var-d?vl?tl?rini insanlar? az??nl??a salmaq ???n istifad? edirl?r. Onlar d?z yoldan sapm??lar v? ba?qalar?n? da bu yoldan ??xard?rlar! Onlar?n s?rv?tini m?hv et v? ya faydas?z da? y???n?na ?evir v? ?r?kl?rini d? s?rtl??dir ki, ?zabverici c?zan? g?rm?dikc? iman g?tir? bilm?sinl?r". H?r l?n?td?n sonra Harun pey??mb?r (?): "Amin!" deyirdi. Onlar fasiql?rin Allah?n qanunlar?n? pozma?a c?sar?t etdikl?rin?, Allah?n qullar? aras?nda fitn?-f?sad yayd?qlar?na v? insanlar? d?z yoldan ??xartd?qlar?na g?r? b?rk q?z?bl?nmi?dil?r. Onlar ?ox yax?? bilirdil?r ki, Allah bel? cinay?tl?r? g?r? insanlar? h?km?n c?zaland?r?r v? onlar? iman g?tirm?k imkan?ndan m?hrum edir v? el? buna g?r? d? (h?r iki) pey??mb?r (?) Firona v? Misir ?yanlar?na l?n?t oxudular.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.89) "(Allah) buyurdu: "H?r ikinizin duas?n? q?bul etdim. Siz m?hk?m olun v? cahill?rin yoluna uymay?n!"
F?vq?luca ?z?n?n iki pey??mb?rin? buyurdu: "Dualar?n?z q?bul edilmi?dir!" Bu ona d?lal?t edir ki, Musa (?) dua etdikc?, Harun da ona qo?ularaq: "Amin!" deyirdi. Bu h?m?inin ona d?lal?t edir ki, bir ba?qas? dua ed?n? bu qaydada qo?ulursa, onda o da h?min ibad?t ayininin i?tirak??s?na ?evrilir.
F?vq?luca h?m?inin pey??mb?rl?rin? tap??r?r ki, ?z dinl?rind?n m?hk?m yap??s?nlar, haqq? t?bli? etm?yi davam etdirsinl?r v? d?z yoldan sapm?? v? C?h?nn?m t?r?f? y?n?l?n cahill?rin yolunu tutmas?nlar. Sonra is? Allah onlara ?mr edir ki, gec?nin qaranl???ndan istifad? ed?r?k ?srail o?ullar?n? Misird?n ??xars?nlar v? h?m d? onlara x?b?r verir ki misirlil?r onlar? t?qib ed?c?kl?r.
Firon ba? vermi? hadis? haqq?nda e?itdikd?, Misirin b?t?n ??h?rl?rin? ?apar g?nd?r?r?k ?mr etdi ki, b?y?k bir ordu toplas?nlar. O dedi: ""??bh?siz ki, bunlar (?srail ?vlad?) ki?ik bir tayfad?r! Onlar bizi q?z?bl?ndirmi?l?r. Biz is? q?vv?tli bir camaat?q!" (???ra, 26/54-56). O, b?t?n Misir ki?il?rinin daxil oldu?u says?z-hesabs?z qo?un y??d? v? ?srail o?ullar?n? t?qib etm?y? yola d??d?. Eyni zamanda on ?al???rd? ki, d?y????l?ri Musan?n (?) v? ?srail o?ullar?n?n bu h?r?k?ti il? q?z?bl?nsinl?r. ?g?r h?kmdar?n q?z?bi b?y?kd?rs? v? t?qsirkar?n g?nah? a??q-a?kard?rsa, onda s?rt c?za g?zl?m?k laz?md?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.90) "?srail o?ullar?n? d?nizd?n ke?irtdik. Firon v? ?sg?rl?ri zal?mcas?na v? d??m?nc?sin? onlar?n arxas?nca d??d?l?r. (Firon) bataca?? anda: "?srail o?ullar?n?n inand?qlar?ndan ba?qa tanr? olmad???na iman g?tirdim. M?n art?q m?s?lman olanlardanam!" - dedi".
(10.91) "Allah buyurdu: "Ancaq indimi? Halbuki ?vv?lc? (Allaha) qar?? ??xm?? v? fitn?-f?sad t?r?d?nl?rd?n olmu?dun!"
?srail o?ullar? d?nizin sahilin? ?atd?qda F?vq?luca Allah Musaya (?) ?mr etdi ki, ?sas?n? suya vursun. O (?) bu ?mri yerin? yetirdi v? d?niz araland?. D?nizd? on iki ki?id yarand? v? ?srail o?ullar? onlardan ke?ib getdil?r. Firon da ?z d?y????l?rini bu ke?idl?rd?n d?nizl? apard? v? Musa (?) v? qalan b?t?n ?srail o?ullar? sahil? ??xd?qda, Firon is? ?z?n?n b?t?n d?y????l?ri il? d?niz? girdikd? F?vq?lq?dr?tli R?bb ?srail o?ullar?n?n g?z? qar??s?nda onlar? suda q?rq etdi.
Firon bo?ulma an?nda, ucadan q??q?rd?: "?srail o?ullar?n?n inand?qlar? Allah-dan ba?qa tanr? olmad???na v? Musan?n t?limin? iman g?tirdim. M?n art?q m?s?lman olanlardanam!" Bel? olduqda, F?vq?luca Allah bildirir ki, bel? bir v?ziyy?td? iman g?tirm?k insana he? bir fayda vermir v? sonra bel? buyurur: "?ndi s?n Allah?n El?isin? iman g?tirib, onu q?bul etdin, ax? s?n ?vv?ll?r a??q ??kild? k?fr? etiqad edirdin, g?nah i?l?r g?r?rd?n v? fitn?-f?sad yay?rd?n. Bu g?n s?nin iman?n s?n? fayda verm?y?c?kdir".
Kafirl?r bel? bir v?ziyy?t? d??d?kd?, onlar sad?c? olaraq haqq? etiraf etm?y? bilmirl?r, lakin bu etiraf faydas?zd?r. O, Qiyam?t g?n? qopandan sonra imana g?lm?y? ox?ard?r. Ax? m?hz qeybd? olana iman g?tirm?k insana faydal? b?hr?l?r verir.
? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.92) "S?nd?n sonrak?lara bir ibr?t olsun dey?, bu g?n s?ni xilas ed?c?yik (s?nin cans?z b?d?nini sahil? ataca??q). H?qiq?t?n, insanlar?n ?oxusu ay?l?rimizd?n qafildir!"
Quran ??rh?il?rinin r?yl?rin? g?r?, ?srail o?ullar? Firondan b?rk qorxurdular v? onun suda bo?ulmas?na inanmaq ist?mirdil?r. ??bh?l?ri onlara iztirab verirdi v? bel? olduqda, Allah d?niz? ?mr edir ki, m?st?bidin meyidini bir y?ks?kliy? ats?n ki, o, insanlar ???n bir m?c?z? olsun. Lakin insanlar?n ?oxu bel? m?c?z?l?r? laqeyd yana??rlar. Onlar bir ?ox q?rib? hadis?l?rin ?ahidi olurlar, lakin buna ?h?miyy?t vermirl?r v? onlardan faydal? ibr?t g?t?rm?rl?r. T?kc? a??ll? insanlar, q?lb?n h?qiq?ti d?rk etm?k ist?y?nl?r, Allah?n m?c?z?l?rind? Onun el?il?rinin t?bli? etdikl?ri h?r ?eyin Allahdan varid olan ?n b?y?k d?lill?r oldu?unu g?r?rl?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ??? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.93) "?srail o?ullar?na (Misird? v? ?amda) ?ox g?z?l bir yerd? t?miz (halal) ruzi verdik. Onlar ?zl?rin? bir elm g?l?n? q?d?r ixtilafda olmad?lar. Qiyam?t g?n? R?bbin ixtilafda olduqlar? m?s?l?l?r bar?sind? aralar?nda h?km ver?c?kdir!"
Allah ?srail o?ullar?n? Firon v? onun tabeliyind? olanlar?n ya?ad?qlar? evl?rind? yerl??dirdi. Allah israillil?ri onlar?n torpaqlar?n?n v? saraylar?n?n varisl?ri etdi v? h?m d? onlara h?r c?r yem?kl?r, i??c?kl?r v? dig?r nem?tl?r b?x? etdi. Onlar haqqa dair r?yl?rind? ixtilafa d??m?rd?l?r. Lakin onlara elm g?ldikd? m?nasib?t d?yi?di. Bu elm onlardan birl??m?yi t?l?b edirdi, lakin onlar?n ?oxu ba?qalar?ndan ?st?n olmaq ist?yirdil?r, ?z al?aq ist?kl?rin? uyma?a ba?lad?lar v? qar??lar?nda m?nf??t ?ld? etm?k m?qs?di qoydular ki, bu da h?qiq?t? uy?un g?lmirdi. N?tic?d? aralar?nda b?y?k ixtilaflar yarand?. Amma Qiyam?t g?n? ba?lad?qda F?vq?luca Allah onlar?n aras?nda ba? vermi? t?friq?nin m?hakim?sini ?z? y?r?d?c?kdir. O ?z ?dal?tli h?km?n? ?z?n?n H?r?eyi?hat?ed?n Elmin? v? h?dudsuz F?vq?lq?dr?tin? istinad etm?kl? ver?c?kdir.
?srail o?ullar?n? el? bir x?st?lik tutmu?du ki, ona ?ox vaxt ancaq haqq din t?r?fdarlar? tutulur. ?eytan insanlar? dind?n tamamil? uzaqla?d?ra bilm?dikd?, onlar?n aras?nda d??m?n?ilik v? nifr?t alovu salma?a ?an at?r v? n?tic?d? onlar?n aras?nda ziddiyy?tl?r v? qar??l?ql? ?dav?t ba? qald?r?r, bir hiss?si dig?r hiss?sini az??nl?qda g?nahland?r?rlar ki, bu da l?n?t? g?lmi? ?eytana olduqca ?ox xo? g?lib onu m?mnun edir.
Lakin ?g?r insanlar t?kc? R?bb? qulluq edirl?rs?, bir el?inin yolu il? gedirl?rs?, bir din? etiqad g?st?riirl?rs? v? ?mumi maraqlar?n t??ss?b?n? ??kirl?rs?, niy? ziddiyy?t? d??m?li v? ?z dinl?rin? par?alanma salmal?d?rlar? Niy? onlar ?laq?l?ri v? m?nasib?tl?ri k?sm?li v? h?m m?n?vi v? h?m d? d?ny?vi h?yatda b?y?k nem?td?n m?hrum olmal?d?rlar? Niy? onlar ?z dinl?rinin ?sas hiss?sini m?hv etm?lidirl?r? Ey ?z?m?t v? ??hr?t Sahibi olan Allah! ?z xeyirxahl???n xatirin? m?minl?r? r?hm et, onlar?n q?lbl?rini yekdil et v? aralar?nda yaranm?? par?alanman? l?qv et!
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.94) "(Ey Pey??mb?rim!) ?g?r s?n? nazil etdiyimiz? ??bh? edirs?ns?, (bu haqda) s?nd?n ?vv?l Kitab oxuyanlardan soru?. Haqq s?n?, s?zs?z ki, R?bbind?n g?lmi?dir. ??bh? ed?nl?rd?n olma!"
F?vq?luca Allah pey??mb?ri Muh?mm?d? (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) vel? buyurur: "?g?r s?n s?n? v?hyl? nazil edil?nin do?rulu?una ??bh? ed?rs?ns?, onda bu bar?d? ?dal?tli insanlardan v? elm sahibi olan ?m?lisaleh Kitab ?hlind?n soru?. Onlar t?sdiq ed?rl?r ki, s?n? nazil edil?nl?r bir h?qiq?tdir v? ?vv?lki v?hyl?r? tamamil? uy?undur".
B?zil?ri dey? bil?rl?r ki, y?hudil?rin v? xristianlar?n bir ?oxu v? ya h?tta y?hudil?rin v? xristianlar?n ?ks?riyy?ti Muh?mm?d Pey??mb?ri (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) inkar edirl?r v? onun (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) m?iz?l?rini q?bul etmirl?r. Niy? b?s onda F?vq?luca Allah ?z El?isin? (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) Kitab ?hlini Quran ay?l?rinin h?qiqiliyini t?sdiq etm?y? ?a??rmas?n? ?mr edir v? onlar?n ??had?tinin onun do?rulu?unun s?butlar? s?ras?nda n?mun? g?tirir? Bu suala bir ne?? ?sulla cavab verm?k olar.
Birincisi, ?g?r bir dini m?zh?bin v? ya bir ??h?rin ?halisinin bir qrupunu ?ahidlik etm?y? ?a??r?rlarsa, bu ?a??r?? onlar?n aras?ndan ancaq ?dal?tli v? do?ru?u olanlara aid edilir. B?t?n yerd? qalanlara g?ldikd? is?, h?tta onlar ?ks?riyy?ti t?msil ets?l?r bel?, onlar?n s?zl?ri n?z?r? al?nmamal?d?r, ??had?t insanlar?n ?dal?tliliyi v? vicdanl?l???ndan as?l?d?r. Muh?mm?d Pey??mb?rin (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) sadiqliyini Kitab ?hlinin ?oxsayl? elm sahibl?ri t?sdiq etmi? v? Allah?n El?isinin (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) ya?ad??? d?vr?nd?c? v? ya ?l?m?nd?n sonra ?slama daxil olmu?dular. Onlar?n s?ras?nda Abdullah b. Salam? v? onun bir ?ox h?mfikirl?rini g?st?rm?k olar.
?kincisi, Kitab ?hlinin Muh?mm?d Pey??mb?r (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) haqq?nda ?ahidliyi, ?zl?rini Kitab ?hli adland?ranlar?n t?r?fdar? olduqlar? M?q?dd?s T?vrata ?saslanmal?d?r. ?g?r T?vrat?n m?q?dd?s m?tnl?ri Quran ay?l?ri il? uy?un g?lirs? v? onlar?n do?rulu?unu t?sdiq edirs?, onda Kitab ?hlinin s?zl?ri, h?tta onlar ham? birlikd? ?slam t?limini inkar ets?l?r d?, he? bir ?h?miyy?t k?sb etmir.
???nc?s?, F?vq?luca Allah ?z El?isin? (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) a??q ??kild? ?mr edir ki, Kitab ?hlini Quran ay?l?rinin do?rulu?unu t?sdiq etm?y? ?a??rs?n. Bu bar?d? ?oxlar?na yax?? m?lumdur. H?m?inin yax?? m?lumdur ki, Kitab ?hlinin bir ?oxu h?r vasit? il? can at?rlar ki, Muh?mm?d Pey??mb?rin (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) y?bli?at?n? t?kzib etsinl?r. ?g?r onlar Allah?ns?zl?rini ?sasland?t?lm?? halda t?kzib ed? bils?ydil?r, onlar h?km?n ?z d?lill?rini b?t?n b???riyy?t? h?km?n t?qdim ed?rdil?r. Lakin onlar bunu etmirl?r v? ona g?r? d? inadkarl?q g?st?r?n Kitab ?hlinin susmas? v? Allah?n ?a??r???na cavab ver?n Kitab ?hlinin etiraf? M?q?dd?s Quran?n ger??kliyi v? s?hihliyini s?buta yetir?n ?n inand?r?c? d?lill?rdir.
D?rd?nc?s?, Kitab ?hlinin ?ks?riyy?tinin Allah?n El?isi Muh?mm?din (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) pey??mb?rliyini r?dd etdiyini bildirm?si yanl??d?r. ?ksin?, ?ks?r Kitab ?hli onun (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) d?v?tin? cavab ver?r?k, k?n?ll? sur?td? onun (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) dinin? ita?t etmi? l?r. Muh?mm?d Pey??mb?r (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) ?slama d?v?t etm?y? ba?layark?n d?nyada insanlar?n ?ks?riyy?ti Kitab ?hli idi, bir q?d?r vaxt ke?dikd?n sonra is? Kitab ?hlinin m?skunla?d?qlar? ?am?n, Misirin, ?raq?n v? dig?r qon?u d?vl?tl?rin ?halisinin b?y?k bir hiss?si ?slam? q?bul etdil?r. ?slam? k?n?ll? sur?td? q?bul etm?kd?n t?kc? h?kmdarlar (v? onlar?n izi il? ged?n cahil camaat) boyun qa??rd?rd?lar ki, onlar haqqa tabe olmaqdansa, b?t?n hakimiyy?ti ?zl?rind? saxlama?a v? ?z azm??l???n? gizl?tm?y? ?st?nl?k verirdil?r. Bu bar?d?, bel? insanlar?n m?ziyy?tl?ri v? ?m?ll?ri il? tan?? olan h?r k?s? yax?? m?lumdur.
Sonra is? F?vq?luca Allah S?mavi V?hyini Haqq adland?r?r ki, ona da q?tiyy?n ??kk g?tirm?k olmaz v? ?z El?isin? (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) buyurur ki, t?r?dd?d etm?sin v? ?z?n? ??bh?l?rl? z?hm?t? salmas?n. Bu bar?d? F?vq?luca Allah h?m d? bel? demi?dir: "S?n? nazil edil?n Kitab q?lbini s?xmamal?d?r ki, s?n onunla iman g?tir?nl?r? ?y?d-n?sih?t ver? bil?s?n" (?raf, 7/2).
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.95) "Allah?n ay?l?rini t?kzib ed?nl?rd?n d? olma, yoxsa ziyana u?rayanlardan olarsan!"
Bu ay?d? iki qada?a vard?r. ?vv?lc? F?vq?luca Allah M?q?dd?s Qurana ??kk g?tirm?yi, sonra is? daha b?y?k g?nah? - inkar? v? yalanda if?a edilm?si m?mk?n olmayan ayd?n Quran ay?l?rin? inams?zl?q g?st?rm?yi haram edir. M?hz bu iki g?nah ?b?di ziyan?n r?hnidir, ??nki onlar insan? h?r iki d?nyada savablardan m?hrum edir v? onu h?m yer ?z?nd? ya?ad??? v? h?m d? ?l?m?nd?n sonra c?zaya m?hkum edir. N?z?r? al?nsa ki, h?r qada?a onun ?ksini etm?yi ehtiva edir, bu Quran ay?l?rind?, h?m?inin Quran?n ger??kliyin? q?tiyy?tl? inanma?a, onlarda nazil edil?n v?hyl?ri ?yr?nm?y? v? t?cr?b?d? onlar? r?hb?r tutma?a h?km edilir. Ancaq bel? olduqda insan insan u?ur qazana, ist?diyin? nail ola, ?an-??hr?t zirv?l?rin? ucala v? b?y?k itkid?n qurtula ola bil?r.
????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.96) "H?qiq?t?n, s?nin R?bbinin S?z? ?zl?ri bar?d? do?ru ??xm?? kims?-l?r iman g?tirm?zl?r".
(10.97) "Onlara h?r hans? bir ay? g?ls? d?, ?idd?tli ?zab? g?rm?yinc? (iman g?tirm?zl?r)" .
Bu ay?l?rd? b?hs olunanlar yolunu azm?? C?h?nn?m sakinl?ridir ki, onlar?n n?sibi yand?r?b-yaxan C?h?nn?m Odudur. Onlar he? bir m?c?z?y? v? d?lil? baxmayaraq iman g?tirm?kd?n boyun qa??r?rlar. Bundan da ba?qa, Allah?n m?c?z?l?ri onlar?n az??nl???n? daha da art?r?r v? zal?ml???n? ?oxald?r. Bu zaman Allah onlarla zal?mcas?na davranm?r - onlar ilk d?f? haqq? r?dd ed?rk?n ?zl?ri ?zl?rin? zal?ml?q etmi?dil?r v? F?vq?luca Allah da buna g?r? onlar? c?zaland?rm?? v? q?lbl?rini, qulaqlar?n? v? g?zl?rini m?h?rl?mi?di. Onlar iman g?tirm?k ist?mirl?r v? bu, onlar m?dhi? c?zan? g?rm?yinc? bel?c? davam ed?c?kdir. O an is? ba? verdikd?, onlar ba?a d???c?kl?r ki, az??nl??a etiqad edirmi?l?r, Allah?n el?il?ri is? haqqa d?v?t edirmi?l?r. Lakin o anda onlar?n imana g?lm?si onlara he? bir fayda g?tirm?z. H?min g?n he? bir b?ra?t v? ?zrxahl?q g?nahkarlar?n v?ziyy?tini d?z?ld? bilm?y?c?k v? onlardan t?vb? etm?l?ri d? t?l?b olunmayacaq. Allah?n ay?l?ri is? ancaq sa?lam q?lb? malik olan v? onlara deyil?n s?zl?r? qulaq asan insanlara fayda ver?c?kdir.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.98) "?zab g?lm?kd? ik?n Yunusun ?mm?tind?n ba?qa iman g?tirib iman? ?zl?rin? fayda ver? bil?n bir m?ml?k?t ?hli vard?rm?? (Yunusun ?mm?ti) iman g?tir?n zaman onlar? d?nyadak? r?svay??l?q ?zab?ndan qurtard?q v? onlara m??yy?n bir m?dd?t?d?k g?n-g?z?ran verdik".
M?g?r kafir qalm?? xalqlar aras?nda el?l?ri var idi ki, onlara Allah?n c?za ver?c?yi haqq?nda x?b?rdarl?q nazil edildikd?n sonra, bundan faydalan?b iman g?tirmi?dil?r? Onlar ancaq amans?z c?zaya m?ruz qald?qdan sonra onun ger??kliyin? ?min olduqdan sonra iman g?tirm?y? raz?la??rd?larsa da, art?q he? kim bundan faydalana bilmirdi. Bir az ?nc? biz bu bar?d? Fironun dediyini xat?rlatm???q. O demi?di: "...M?n ?srail o?ullar?n?n inand?qlar?lar?ndan ba?qa tanr? olmad???na iman g?tirdim. M?n art?q m?s?lman olanlardanam!..." (Yunus, 10/90). Lakin ona bel? deyildi: "?ndimi? (B?t?n var-d?vl?tin, hakimiyy?tin ?lind?n ??xd?qdan sonram? iman g?tirirs?n?) Halbuki ?vv?lc? (Allaha) qar?? ??xm?? v? fitn?-f?sad t?r?d?nl?rd?n olmu?dun!" (Yunus, 10/91).
F?vq?luca Allah h?m?inin buyurur: "Onlar ?zab?m?z? g?rd?kd? dedil?r: "Biz yaln?z Allaha iman g?tirdik, qo?du?umuz ??rikl?ri is? inkar etdik!" Amma ?zab?m?z? g?rd?kl?ri zaman iman g?tirm?l?ri - Allah?n ?z b?nd?l?ri bar?sind? ?nc? olub-ke?mi? ad?tin? m?vafiq olaraq he? bir fayda verm?di. Kafirl?r el? oradaca ziyana u?rad?lar (m?hv oldular) (Mumin, 40/84-85). "N?hay?t, (m??rikl?rd?n) birinin ?l?m? g?lib ?atd??? zaman o bel? dey?r: "Ey R?bbim! M?ni geri qaytar! B?lk?, (indiy? q?d?r) zay etdiyim ?mr?m?n m?qabilind? yax?? bir i? g?r?m! Xeyr, bu onun dediyi bo? bir s?zd?r. Onlar?n dirildilib (Allah?n) ?n?nd? duracaqlar? g?n? (Qiyam?t g?n?n?) q?d?r mane? (?ld?kd?n sonra Qiyam?t? q?d?r qalacaqlar? b?rz?x al?mi) vard?r" (Muminun, 23/99-100).
Bunun hikm?ti tamamil? ayd?nd?r, ??nki insan?n m?cburiyy?t qar??s?nda etdiyi etiraf ?sil iman deyildir. H?qiq?t?n d?, ?g?r kafirl?r c?zadan qorxmasayd?lar v? ?g?r onlar haqq? inkar etm?k imkan?na malik olmasayd?lar, onlar m?tl?q bel? d? ed?rdil?r. T?kc? Yunusun xalq? s?rt qisas al?naca??n? g?rd?kd?n sonra iman g?tirmi?di biab?r?? c?zadan xilas edilmi?di. Bu xalq ?mumi qaydadan istisna edilmi?di. ??bh?siz ki, a?kar? v? qeybi bil?n Allah bunu, ?z ilahi m?drikliyin? ?saslanaraq onlar ???n istisna etmi?di, lakin bu hikm?tin biz? m?lum deyil v? biz onu ?z?m?z d?rk etm?k imkan?na malik deyilik.
F?vq?luca Allah buyurur: "H?qiq?t?n, Yunus d? (Bizim t?f?fimizd?n g?nd?rilmi?) pey??mb?rl?rd?ndir! (Ey Pey??mb?r!) Yad?na sal ki, bir zaman o, (q?vm?n?n k?fr? ?z?nd?n y?k v? adamla) dolu bir g?miy? qa?m??d?. (G?mid? olanlar) p??k atm?? v? (p??k ona d??d?y? ???n) m??lub edil?nl?rd?n olmu?du. (Yunus g?miy? mindiyi zaman g?mi yerind?n t?rp?nm?mi?, buna g?r? d? s?rni?inl?r: "Y?qin ki, i??rimizd? a?as?ndan qa?m?? k?l? vard?r", - demi?dil?r. K?l?nin kim oldu?unu bilm?k ???n p??k at?lm?? v? o, Yunus? d??m??d?. Yunus ?z?n? d?niz? atma?a m?cbur olmu?du). (Yunus Allah?n izni olmadan q?vm?n? t?rk edib getdiyin? g?r?) ?z?n? q?nayark?n (d?niz? at?lark?n) bal?q onu udmu?du. ?g?r o, (Allah?) ?ox t?qdis ed?nl?rd?n (namaz q?lanlardan) olmasayd?, y?qin ki, bal???n qarn?nda qiyam?t g?n?n? q?d?r qalard?. N?hay?t, o, x?st? oldu?u halda onu bo? bir yer? (sahil?) atd?q v? (ba??) ?st?nd? (ona k?lg? salmaq ???n) iri yarpaql? bir a?ac (yaxud qabaq ta??) bitirdik. Biz onu y?z min n?f?r? v? daha ?ox kims?y? pey??mb?r g?nd?rdik. N?hay?t, onlar ona (Yunus?) iman g?tirdil?r v? Biz d? onlara m??yy?n bir vaxta q?d?r g?n-g?z?ran verdik" (S?ffat, 37/139-148).
F?vq?lucaya m?lum idi ki, onlar c?zadan xilas edildikl?rind?n sonra iman sahibl?ri olaraq qalacaqlar v? bu, h?qiq?td? d? bel? oldu. O, h?m d? bilirdi ki, b?t?n dig?r m?hv edilmi? xalqlar c?zaland?r?lmasayd?lar, h?km?n kafirliy? qay?dard?lar. Ola bilsin ki, m?hz buna g?r? F?vq?luca Allah Yunusun xalq? ???n istisna etmi?di. Bu bar?d? ?n yax?? bil?n is? t?kc? Allahd?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ?
(10.99) "?g?r R?bbin ist?s?ydi, yer ?z?nd? olanlar?n ham?s? iman g?tir?rdi. ?nsanlar? iman g?tirm?y? s?nmi m?cbur ed?c?ks?n?!"
Ey Muh?mm?d! ?g?r Allah ist?s?ydi Yerin b?t?n sakinl?rinin q?lbin? iman v? t?qval?l?q nazil ed?rdi. O, bel? ed? bil?r, lakin Onun ilahi hikm?ti t?l?b edir ki, insanlar?n bir hiss?si iman g?tirmi?, dig?r hiss?si is? kafir olsunlar. Ey Muh?mm?d! Do?rudanm? s?n insanlar? iman g?tirm?y? m?cbur ed?c?ks?n? H?qiq?t?n, s?n bunu ed? bilm?zs?n, ??nki buna t?kc? Allah?n g?c? ?atar.
? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ?
(10.100) "He? k?s Allah?n izni olmadan iman g?tir? bilm?z (buna g?r? d? ?b?s yer? ?z?n? yorma). Allah anlamayanlar? ?zaba d??ar ed?r".
Allah?n irad?sinin v? ist?yinin ?leyhin? kims? iman g?tirm? bilm?z v? he? kim d?, Onun q?d?ri v? ist?yin? uy?un olmad?qca, iman g?tirm?y? qadir deyil. ?g?r insan iman g?tirm?y? layiqdirs?, onda F?vq?luca Allah onu d?z yola y?n?ldir. Dinin h?kml?rini v? qada?alar?n? anlama?a qadir olmayanlar? v? m?iz?l?r? v? ?y?d-n?sih?tl?r? laqeydlik g?st?r?nl?ri is? O, ??r? v? az??nl??a m?ruz qoyur.
? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
(10.101) "De: "Bir g?r g?yl?rd? v? yerd? n?l?r var. Lakin iman g?tirm?y?n bir tayfaya ay?l?r v? x?b?rdarl?qlar he? bir fayda vermir!"
F?vq?luca Allah qullar?n? g?yl?ri v? yeri m??ahid? etm?y? ?a??r?r. Bu m??ahid? ad? alt?nda Kainatda m?mcud olan v? ba? ver?nl?r ?z?rind? d???nm?k n?z?rd? tutulur, ??nki onda iman sahibi olanlar ???n ?oxsayl? d?lill?r v? m?hk?m etiqad sahibl?ri ???n is? faydal? ?y?d-n?sih?t vard?r. Onlar ham?s? ibad?t? v? t?rif? layiq, ?z?m?t v? ?an-??hr?t sahibi, g?z?l adlara v? y?ks?k sif?tl?r? malik Olan Allah?n T?kliyin? d?lal?t edir. Lakin m?c?z?l?r v? ?y?d-n?sih?tl?r kafirl?r? he? bir fayda g?tirmir, ??nki onlar inadkarl?q g?st?r?r?k ay?l?ri inkar edirl?r.
? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ?? ? ? ? ?
(10.102) "Yoxsa onlar ?zl?rind?n ?vv?l g?lib-ged?nl?r? ?z vermi? ?zabl? g?n-l?rin b?nz?rinimi g?zl?yirl?r? De: "G?zl?yin! ??bh?siz m?n d? sizinl? birlikd? g?zl?y?nl?rd?n?m".
Do?rudanm?, h?tta inand?r?c? a??qlamalar ald?qdan sonra da Allah?n ay?l?rin? iman g?tirm?kd?n imtina ed?n g?nahkarlar, ke?mi?d?ki kafirl?rin n?sini oldu?u kimi, onlar?n da ba??na g?l?c?k c?zaland?r?lma v? m?hv olmadan ba?qa bir ?ey g?zl?yirl?r? H?qiq?t?n d?, onlar ?zl?rini s?l?fl?rinin davrand?qlar? kimi apar?rlar, ax? Allah b?t?n insan n?sill?rin? eyni ?dal?tl? yana??r.
Ey Muh?mm?d! Qoy onlar g?zl?sinl?r v? s?n d? onlarla birlikd? g?zl?. Onlar ?ox tezlikl? bil?c?kl?r ki, kimin sonu xeyirli olacaqd?r v? onlar ba?a d???c?kl?r ki, t?kc? el?il?r v? onlar?n ard?yca ged?nl?r h?m bu d?nyada v? h?m d? ?l?md?n sonra xilas olacaqlar. M?hz buna g?r? F?vq?luca bel? buyurur:
? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?
(10.103) "Sonra el?il?rl?rimizi v? iman g?tir?nl?ri xilas ed?rik. M?minl?ri xilas etm?k Biz? vacibdir".
Allah iman g?tir?nl?ri h?m bu d?nyada v? h?m d? Axir?td? b?db?xtlikl?rd?n v? xo?ag?lm?zlikl?rd?n m?tl?q xilas ed?c?kdir. O, ?z? bunu bel? ist?mi?dir v? O, h?mi?? iman g?tir?nl?ri m?dafi? edir. ?nsan?n iman? g?cl? olduqca, h?r c?r xo?ag?lm?z hadis?l?rd?n xilas edil?c?yin? daha ?ox ?midvar olur.
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?
(10.104) "De: "Ey insanlar! ?g?r m?nim dinim bar?sind? ??bh?y? d??m?s?n?zs?, (bilin ki) m?n Allah? qoyub tap?nd???n?z ba?qa b?tl?r? deyil, ancaq sizin can?n?z? alacaq Allaha ibad?t edir?m. M?n? m?minl?rd?n olmaq ?mr edilmi?dir".
F?vq?luca b?t?n el?il?rin A?as?, t?qva sahibi olan m?minl?rin Lideri, imanl? dindarlar?n ?n Yax??s? olan Muh?mm?d Pey??mb?r? (s.?.s.) m?raci?t ed?r?k, ona (s.?.s.) bel? dem?sini buyurur: "Ey insanlar! Siz m?nim s?zl?rim? h?tta ??kk g?tirs?niz bel?, m?n ?z dinimin do?rulu?una ??bh? etm?y?c?y?m. M?n q?ti ?min?m ki, dinim haqq din oldu?u ???n b?t?n dig?r "ilahlar" saxtad?r v? faydas?zd?rlar. M?n ?z s?zl?rimi inand?r?c? d?lill?r v? t?kzibolunmaz s?butlarla t?sdiq ed? bil?r?m. M?n b?tl?r?, heyk?ll?r? v? ba?qa uydurulmu? "tanr??alara" ibad?t etmir?m, ??nki onlar yaratmaq, ruzi nazil etm?k v? talel?ri idar? etm?k qabiliyy?tin? malik deyill?r. Onlar ?zl?ri x?lq edilmi?l?r v? tamamil? ?z R?bbind?n as?l?d?rlar v? onlar? ilahla?d?rmaq ???n z?ruru olan keyfiyy?tl?r? q?tiyy?n sahib deyill?r. Onlar?n yerin? m?n, sizi yaratm?? v? sonra da can?n?z? alacaq, daha sonra is? h?r birinizi ?m?ll?rin? g?r? ?v?z almas? ???n yenid?n dirild?c?k Allaha ibad?t edir?m. O, h?qiq?t?n d? m?nim Onun qar??s?nda dua etm?yim?, Ona ibad?t v? t?zim etm?yim? layiq Oland?r".
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ?
(10.105) "S?n h?nif olaraq ?z?n? din? t?r?f ?evir v? m??rikl?rd?n olma" .
(10.106) "Allah? qoyub, s?n? n? bir fayda, n? d? bir z?r?r ver? bilm?y?n ?eyl?r? yalvarma. ?g?r bel? ets?n, s?zs?z ki, zal?mlardan olarsan" .
Ey Muh?mm?d! Qoy s?nin q?lbinin v? v?cudunun b?t?n ?m?ll?ri Allah xatirin? s?mimi olsun. Dinin h?kml?rini ancaq Onun xatirin? yerin? yetir v? dig?r m?qs?dl?r g?dm?. M??rikl?r? ox?ama, onlar?n yan?nda dayanma v? s?n? xeyir g?tirm?y? v? ya z?r?r vurma?a qadir olmayanlara yard?m ???n m?raci?t etm?. H?qiq?t?n, ist?nil?n m?xluq bu sif?tl?r? malikdir, ??nki t?kc? F?vq?luca Allah fayda ver? v? z?r?r vura bil?r. Lakin ?g?r s?n Allah? qoyub, s?n? n? xeyir ver? v? ya ??rd?n xilas ed? bilm?y?n m?xluqlara dua ets?n, onda s?n ?zl?rini h?laka m?hkum etmi? v? ?zl?rin? ziyan vurmu? fasiql?rd?n olarsan.
Bu ay?l?rd? zal?ml?q v? ya ?dal?tsizlik dedikd? m??riklik n?z?rd? tutulur. Bu bar?d? F?vq?luca buyurmu?dur: "...Allaha ??rik qo?ma. Do?rudan da, Allaha ??rik qo?maq b?y?k z?lmd?r! (A??r g?nahd?r!)" (Lo?man, 31/13). ?g?r insanlar?n ?n yax??s? zal?m ola bil?rdis?, ?g?r onun (s.?.s.), Allaha dua etm?k ?v?zin? m?xluqlara dua etm?si ehtimal? var idis?, onda b?t?n qalan insanlar haqq?nda n? dem?k olar?!!
? ? ? ?? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ?
(10.107) "?g?r Allah s?n? bir z?r?r toxundursa (s?x?nt? vers?), ?z?nd?n ba?qa he? k?s onu s?nd?n sovu?dura bilm?z. ?g?r Allah s?n? bir xeyir dil?s?, he? k?s Onun nem?tini geri qaytara bilm?z. Allah onu b?nd?l?rind?n ist?diyin? n?sib ed?r. O, Ba???layand?r, R?hmed?ndir".
Bu ay?, t?kc? Allah?n ibad?t? layiq olmas?n? s?but ed?n ?n b?y?k d?lill?rd?ndir. T?kc? O, xeyir verm?y? v? ya z?r?r vurma?a, nem?t verm?y? v? m?rh?m?tind?n m?hrum etm?y? qadirdir v? ?g?r insan dil?nm?y?, x?st?liy? v? ya dig?r b?laya d??ar olduqda, onu Allahdan ba?qa kim bu xo?ag?lm?z hallardan xilas ed? bilm?z. Do?rudan da, ?g?r h?tta b?t?n m?xluqlar y?????b insana k?m?k g?st?rm?k ist?s?l?r, onlar ona Allah?n ?nc?d?n m??yy?n etdiyi q?d?r ??r?iv?sind?n k?nar he? bir yard?m ed? bilm?zl?r. Yen? d? ?g?r b?t?n m?xluqlar birl???r?k insana z?r?r vurma?a c?hd g?st?rs?l?r d?, Allah ist?m?dikc?, bunu ed? bilm?zl?r. Allah ?z qulunu himay?si alt?na g?t?rm?k ist?y?rs? he? bir varl?q Onun bu m?rh?m?tinin qar??s?n? alma?a qadir ola bilm?z. Bununla ?laq?dar F?vq?luca h?m d? bel? buyurur: "Allah?n insanlara ?ta etdiyi m?rh?m?t? (verdiyi nem?t?, ruziy?) he? k?s mane ola bilm?z. Onun verm?diyi bir ?eyi d? ?z?nd?n ba?qa he? k?s g?nd?r? (ver?) bilm?z. O, yenilm?z Q?vv?t Sahibi, Hikm?t Sahibidir!" (Fatir, 35/2).
Allah ist?diyin? ?z m?rh?m?tini b?x? edir. H?qiq?t?n d?, O, b?y?k l?tfkarl??a malikdir. Onun g?z?l adlar? aras?nda - Ba???layan v? R?hmli adlar?. O, qullar?na onlar?n ba???lanmas?na s?b?b olan ?m?ll?r yerin? yetirm?y? k?m?k g?st?rir v? onlar bu ?m?ll?ri etdikd?, O, qullar?n?n h?m b?y?k, h?m d? ki?ik g?nahlar?n? ba???lay?r, Onun xeyirxahl??? is? b?t?n m?xluqlar?na aiddir, ??nki m?xluqlar bir an da bel? olsa Allah?n qay??s? olmadan ya?ama?a qadir deyill?r.
?g?r insan t?kc? Allah?n nem?t b?x? etm?k v? b?lalardan qorumaq, ?nam verm?k, b?db?xtlikl?rd?n v? q?m-q?ss?d?n xilas etm?k q?dr?tin? malik oldu?unun v? Allah ist?m?dikc? he? bir m?xluqun dig?r m?xluqa n? fayda v? n? d? z?r?r vurma?a qabil olmad???n?n inand?r?c? d?lill?rini d?rk etdikd?, ona q?ti ??kild? ayd?n olmal?d?r ki, Allah vahid ger??k ?lahd?r v? b?t?n dig?r ilah adland?r?lan m?xluqlar saxta v? faydas?zd?rlar.
? ? ? ?? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ?
(10.108) "(Ey El?im!) De: "Ey insanlar! Art?q R?bbinizd?n siz? haqq (Quran) g?lmi?dir. Do?ru yolu tutan ?z?n? savab, do?ru yoldan azan is? g?nah qazanar. M?n siz? zamin deyil?m!"
Ey Allah?n El?isi! S?n insanlara ?z d?lill?rini t?qdim etdikd?n sonra, bel? de : "Ey insanlar! Allah siz? m?xt?lif d?lill?rl? t?sdiq edil?n haqq? siz? b?yan etmi?dir. Siz? Allahdan nazil olan bu x?b?rl?rin do?rulu?u he? bir ??bh? do?urmur. Bu Quran?n nazil edilm?si is? Onun sizin bar?nizd? g?st?rdiyi qay??n?n ?n ?z?m?tli t?zah?r?d?r. Onda h?r ?eyin izah? v? h?m d? dini h?kml?r? v? y?ks?k ?xlaqi keyfiyy?tl?r? aid g?st?ri?l?r vard?r. Budur Allah?n himay?si v? xeyirxahl???! ?ndi do?ru yol v? az??nl?q art?q siz? ayd?nla?d?r?lm??d?r v? bu bar?d? ??bh?l?r daha siz? ?zab vermir. ?g?r sizl?rd?n kims? Allah?n r?hb?rliyi say?sind? haqq? d?rk ed?rs? v? ona b?t?n qalan ?eyl?rd?n daha ?ox ?st?nl?k ver?rs?, o ??xs ?z xeyrin? r?ftar etmi? olacaqd?r. F?vq?luca Allah qullar?na m?htac deyildir v? buna g?r? insan xeyirxahl?qlar?n?n b?hr?si t?kc? qullar?n ?zl?rin? qism?t olur. Lakin ?g?r sizd?n kims? do?ru yoldan ??xarsa, ?sil bilikl?rd?n ?z d?nd?r?rs? v? t?cr?b?d? onlar? r?hb?r tutmazsa, o ??xs ?z z?r?rin? davranm?? olar. O, Allaha he? bir z?r?r vura bilm?z - onun cinay?tl?ri t?kc? ?z?n? ziyan vurar. M?n sizin h?r?k?tl?rinizi yadda saxlama-yaca?am v? sizi hesabat verm?y? d? ?a??rmayaca?am. M?n sad?c? a??q-ayd?n n?sih?t?iy?m, F?vq?luca Allah is? sizin V?kilinizdir. Buna g?r?, n? q?d?r ki, Allah siz? m?hl?t verir, g?zl?yin!"
? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ?
(10.109) "S?n? n? v?hy g?lirs?, ona tabe ol. Allah (z?f?r) h?km?n? ver?n? q?d?r s?br et. O, h?km ver?nl?rin ?n xeyirlisidir!"
Ey El?i! V?hyl?rl? s?n? nazil edil?nl?ri ?yr?n, Quran h?kml?rini yerin? yetir, bu qanunlar ?zr? ya?a v? insanlar aras?nda onlar? t?bli? et! Bu yolla s?birl? get, ??nki o ali s?br etm? formas?d?r v? ?n b?y?k ??r?fl? n?tic?l?n?c?kdir. T?nb?llik etm? v? ruhdan d??m?, F?vq?luca Allah s?ninl? s?ni inkar ed?n kafirl?r aras?nda h?km ??xarana q?d?r d?z?ml? v? s?birli ol! H?qiq?t?n, Allah hakiml?rin ?n xeyirlisidir, ??nki Onun h?kml?ri h?mi?? ?dal?tli, q?r?zsiz v? c?r h?md? layiqdir.
Muh?mm?d Pey??mb?r (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) ?z R?bbin? ita?t etmi? v? ?z dininin qalan dig?r m?zh?bl?r ?z?rind? q?l?b? ?almas?na k?m?k ed?n? q?d?r q?tiyy?tl? d?z yolla getmi?dir. Allah ?z El?isin? (ona Allah?n salavat? v? salam? olsun!) d??m?nl?rini v? r?qibl?rini d?lill?r v? s?butlarla m??lub etdirdikd?n sonra, onlar? q?l?nclar v? niz?l?rl? darmada??n etm?y? k?m?k g?st?rmi?dir. Buna g?r? h?md t?kc? Allaha m?xsusdur v? bu t?rif m?hz Onun ?z?m?tin?, kamilliyin? v? h?dudsuz xeyirxahl???na yara?and?r.
Комментариев нет:
Отправить комментарий